5S Nedir? Aşağıdaki videoda 5S in açıklamasını bulabilirsiniz.
5S tüm hayatımıza uygulayabileceğimiz, olağanüstü etkileri olan, uygulaması çok basit ve kolay anlaşılır bir yalın üretim tekniğidir. Öğrenilmesi çok kolaydır ve her birey kolayca öğrenebilir. Zor olan aynı anda yüzlerce insanın bu teknikleri disiplinli şekilde uygulamasının sağlanmasıdır.
İşletmelerde ergonomi pek önem verilmeyen ancak tüm yöneticilerin ve işverenlerin büyük önem verdiği verimliliği doğrudan etkileyen bir olgudur. Ergonominin önemini kavrayan tüm yönetici ve işverenler bu konuya yatırım yapmaktan çekinmemektedirler. Çünkü yapılan yatırımın karşılığı – hemen hemen tüm uygulamalarda – en geç bir içinde alınmaktadır. Bu önemi kavrayamayanlar ise olaya çalışanın kaprisi olarak yaklaşarak herhangi bir yatırımdan kaçınma yolunu seçmektedirler. Böylelikle esasen giderleri artırıcı bir yol seçmektedirler.
Şimdi ergonominin neleri etkilediğini ayrıntılı olarak inceleyelim. Ergonomi doğal olarak 5S çalışmalarının temel taşlarından birini oluşturmaktadır. Doğal olarak diyorum çünkü 5S sanılanın aksine iş güvenliği ve sağlık konularını birinci sırada tutmaktadır. Dolayısı ile ergonomi 5S ile elde edeceğiniz tüm kazanımların temelini doğrudan etkilemektedir. 5S çalışmaları yapılırken 2.S olan “Sıralama (Seiton)” adımında karşımıza doğrudan ergonomik çalışma ortamı çıkmaktadır. Çalışma alanında operatörlerin yaptığı ve verimliliği doğrudan etkileyen hareketlerin ortadan kaldırılması aynı zamandan ergonominin sağlanması anlamına gelmektedir. Bu hareketleri sıralayacak olursak;
Yalın üretim uygulamalarında, özellikle yeni başlayanlar, doğal olarak 5S, SMED, TPM gibi uygulamaların başlangıç aşamaları ile başlıyorlar. İşin daha en başında oldukları için karşılaştıkları en önemli sorun yapılan çalışmaların kalıcılığının sağlanması ve süregelen önyargılar oluyor. Birçok yalın uygulayıcısı bu ön yargıları kırmak ve çalışmaları kalıcı hale getirmek için büyük çaba sarf etmektedir. Harcanan bu enerji çoğu uygulayıcıyı bıktırarak değişimden vazgeçmesine neden olmaktadır. Bu gün burada 5S uygulamalarının kalıcı hale getirilmesi için yapılması gerekenlere değineceğiz.
Bildiğiniz gibi Türkiye'de yapılan çalışmaların hemen hemen tamamı kısa bir süre içinde işe yaramaz olarak damgalanmakta ve ortadan kalkmaktadır. Bizler millet olarak düzenli ve zamana bağlı işlerde disiplinin içinde yapma alışkanlığını edinmemişiz. Oysa 5S çalışmalarında tam olarak istenen şey bu disiplinin ve tekdüze yapının korunmasıdır. Böyle olunca her akşam temizlik, her alınan aletin yerine konması, her evrakın tarih sırasına göre sıralı yerleştirilmesi işleri aksamakta, yığılmakta ve düzen kaybolmaktadır. Düzenin korunması için yapılabilecekler şu şekilde sıralanabilir;
Yazan : M. Fatih Sütçüler
5S, günümüzde sıkça sözü edilen ve de oldukça rağbet gören bir kavram. Yalın üretim çalışmalarının ilk adımını oluşturuyor.
5S seminerlerinde katılımcılarda, daha başlangıçta ilginç tepkiler alıyoruz. Seminer başlangıcında yaptığımız “5S nedir?” anketinde; katılımcıların ortlama %20 sinden “temizlik-tertip-düzen” gibi cevaplar geliyor. Diğer katılımcılarsa(%80), “5S” gibi gizemli bir başlığın altında daha sofistike tanımlar arıyorlar. Ardından “temizlik-tertip-düzen” gibi bir açıklama gelince biraz hayal kırıklığı yaşanıyor.
Katılımcıların bu tepkisini normal karşılıyorum. Çünkü “temizlik-tertip-düzen” yaşamın içinde olan kavramlar. Ve hemen herkes tarafından bilinen ve de uygulanan şeylerden bahsediyoruz.
Evlerde temizlik günleri vardır. Bu iş için bir sektör bile oluşmuş durumdadır. Gündelikçi temizlikçiler, temizlik işleri yapan firmalar, işletmelerde temizlik işleri görevlileri vardır. Yaşadığımız alanları, çalıştığımız alanları temizleriz, düzenleriz. Kısacası bu “temizlik-tertip-düzen” konusunda bir hayli çaba gösteririz.
Çalışmalarımızda her zaman müsrif olmuşuzdur. Özellikle israfı önleme konusundaki isteksizliğimiz kültürümüz gereği oldukça fazladır. Bu özelliğimiz tüm iş hayatına da yansımıştır. Çalışma alanı geniş ferah olsun isteriz, malzemeler yanımızda bol bol olsun isteriz, hatta biraz daha ileri gidersek stok olmadan satış bile olmaz der, yığın yığın stok olsun isteriz. Oysa yalın üretim sistemi bütün bunları israf olarak tanımlamıştır. Ferah çalışma alanı daha fazla hareket demek, daha fazla hareket daha çok yorulan çalışanlar ve boşa harcanan emek ve zaman demek. Bilmem stok için bir şey söylememe gerek var mı?
Yer kazanmak bütün bunların değişmesi ve kültürümüze yeni bir bakış açısı ile bakmak anlamına gelmektedir. Bu isteklerimizden vazgeçmek ve değişimi olumlu yaklaşarak emek harcamak zorundayız. Aksi takdirde çalışmalarımız boşa gidecek, küresel dünyada rekabet edemez hale geleceğiz. Her işletmenin yer kazanmak için uygulaması gereken bir takım teknikler var. Bunlar aynı zamanda yalın üretimin temel uygulamalarıdır. Şimdi sırasıyla işletmede yer tutan ve geri kazanılabilecek alanları kazanmanın yollarını açıklayalım.
T. +90 282 717 0429